Tarih: 13.03.2023
BİLGİ NOTU
(2023/16)
Konu: Halk arasında vergi affı olarak adlandırılan matrah ve vergi artırımı, stok affı, ortak cari hesap ve kasa bakiyelerinin düzenlenmesi ile kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasını hk.
Halk arasında Vergi Barışı olarak adlandırılan matrah ve vergi artırımı, stok affı, ortak cari hesap ve kasa bakiyelerinin düzenlenmesi ile kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasını, içeren 7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 12 Mart 2023 tarihli ve 32130 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
7440 Sayılı Kanun ile özetle;
Bilgilerinize sunulur.
Saygılarımla,
Bessat ÖZ
Mali Müşavir
Bağımsız Denetici
I. YAPILANDIRMA KAPSAMI
A. YENİDEN YAPILANDIRMA KAPSAMINA GİREN KAMU ALACAKLARI
B. YAPILANDIRMA DÖNEMİ
Yapılandırmaya konu alacaklar için 31.12.2022 tarihi esas alınmış olup, Kanuna eklenen geçici 1 inci madde ile 2022 yılı matrah ve vergi artırımı kapsamına alınmıştır. Buna göre 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları vergi ve matrah artırımı kapsamındadır.
31.12.2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemler için, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (gelir veya kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi hariç) kanun kapsamındadır.
C. KESİNLEŞMİŞ ALACAKLAR
Kesinleşmiş alacakların ne şekilde yapılandırılacağı Kanunun 2. maddesinde belirtilmiştir. Buna göre; Hazine ve Maliye Bakanlığına, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen alacaklar bu Kanunun yayım tarihi olan 12.03.2023 itibarıyla (bu tarih dâhil) aşağıdaki şartlar dahilinde yapılandırılacak.
KAPSAMA GİREN ALACAKLAR |
ÖDENECEK TUTAR |
TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLEN TUTAR |
VADESİ GELDİĞİ HALDE ÖDENMEMİŞ OLAN YA DA ÖDEME SÜRESİ HENÜZ GEÇMEMİŞ VERGİLER/GÜMRÜK VERGİLERİ VE FER’İLERİ |
VERGİLERİN ÖDENMEMİŞ KISMININ TAMAMI + Yİ/ÜFE’YE GÖRE HESAPLANACAK TUTAR |
FER’İ AMME ALACAKLARI (BUNLARA BAĞLI FAİZ + GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI) |
İHTİRAZI KAYITLA VERİLEN BEYANNAMELER |
VERGİLERİN ÖDENMEMİŞ KISMININ TAMAMI + Yİ/ÜFE’YE GÖRE HESAPLANACAK TUTAR |
FER’İ AMME ALACAKLARI (BUNLARA BAĞLI FAİZ + GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI) |
VADESİ GELDİĞİ HALDE ÖDENMEMİŞ OLAN YA DA ÖDEME SÜRESİ HENÜZ GEÇMEMİŞ ve VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAKSIZIN KESİLEN VERGİ CEZALARI (USULSUZLÜKLER) |
%50 + Yİ-ÜFE |
% 50 + GECİKME ZAMMI |
İŞTİRAK, TEŞVİK YARDIM FİİLLERİ NEDENİYLE KESİLMİŞ VERGİ CEZALARI |
%50 + Yİ-ÜFE |
% 50 + GECİKME ZAMMI |
İDARİ PARA CEZALARI BUNLARA BAĞLI FAİZ + GECİKME FAİZİ+GECİKME ZAMMI |
%100 + Yİ-ÜFE |
İDARİ PARA CEZALARINA BAĞLI FAİZ +GECİKME FAİZİ+GECİKME ZAMMI |
YARGI KARARI İLE İDARENİN LEHİNE KESİNLEŞTİĞİ HÂLDE MÜKELLEFE ÖDEMEYE YÖNELİK TEBLİGATIN YAPILMADIĞI ALACAKLAR |
VERGİLERİN TAMAMI+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARIN % 50’Sİ+ Yİ-ÜFE |
VERGİ ASLINA BAĞLI OLARAK KESİLEN CEZALARIN TAMAMI+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARIN KALAN % 50’Sİ+ FER’İ AMME ALACAKLARI (BUNLARA BAĞLI FAİZ + GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI) |
D. KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA SAFHASINDA BULUNAN ALACAKLAR
Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacakların ne şekilde yapılandırılacağı Kanunun 3. maddesinde belirtilmiş olup, Kanunun yayım tarihi olan 12.03.2023 itibarıyla (bu tarih dâhil) aşağıdaki şartlar dahilinde yapılandırılacak.
KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA SAFHASINDA BULUNAN AMME ALACAKLARI
KAPSAMA GİREN ALACAKLAR |
ÖDENECEK TUTAR |
TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLECEK TUTAR |
VERGİ MAHKEMESİNDE DAVA AÇILMIŞ VEYA DAVA SÜRESİ GEÇMEMİŞ İKMALEN, RE’SEN, İDARECE YAPILMIŞ VERGİ TARHİYATLARI +GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN TAHAKKUKLAR |
VERGİ ASLININ %50’Sİ + Yİ-ÜFE+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %25’İ |
VERGİ ASLININ %50 + VERGİ ASLINA İLİŞKİN FAİZ+ GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI + CEZALARI + İDARİ CEZALAR + CEZALARA BAĞLI GECİKME ZAMLARININ TAMAMI+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %75’İ |
BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ VEYA DANIŞTAY’DA İTİRAZ VEYA TEMYİZ AŞAMASINDA BULUNAN ALACAKLAR |
||
a) TERKİN KARARI
|
VERGİNİN %10’U + Yİ-ÜFE+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %10’U |
VERGİNİN %90’I + VERGİ ASLINA İLİŞKİN FAİZ+ GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI + ALACAK ASLINA BAĞLI OLARAK KESİLEN VERGİ CEZALARI / İDARİ PARA CEZALARI+ CEZALARA BAĞLI GECİKME ZAMLARININ TAMAMI+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %90’I |
b) TASDİK KARARI VEYA TADİLEN TASDİK KARARI |
TASDİK EDİLEN VERGİNİN TAMAMI + Yİ-ÜFE+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %50’Sİ |
VERGİ ASLINA İLİŞKİN FAİZ + GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI+ ALACAK ASLINA BAĞLI VERGİ CEZALARI / İDARİ PARA CEZALARI+ CEZALARA BAĞLI GECİKME ZAMLARININ TAMAMI+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %50’Sİ |
TERKİN EDİLEN VERGİNİN %10’U + Yİ-ÜFE+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %50’Sİ |
TERKİN EDİLEN VERGİNİN %90’I + BU TUTARA İLİŞKİN FAİZ+ GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI + ALACAK ASLINA BAĞLI OLARAK KESİLEN VERGİ CEZALARI / İDARİ PARA CEZALARI+ CEZALARA BAĞLI GECİKME ZAMLARININ TAMAMI+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %50’Sİ |
|
c) BOZMA KARARI |
VERGİ ASLININ %50’Sİ + Yİ-ÜFE++ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %25’İ |
%50 + BU TUTARA İLİŞKİN FAİZ+ GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI + CEZALARI + İDARİ CEZALAR + CEZALARA BAĞLI GECİKME ZAMLARININ TAMAMI+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %75’İ |
d) KISMEN ONAMA |
ONANAN KISIM İÇİN TASDİK KARARI HÜKÜMLERİ UYGULANIR |
|
e) BOZULAN KISIM |
BOZULAN KISIM İÇİN BOZMA KARARI HÜKÜMLERİ UYGULANIR |
|
TARHİYAT SONRASI “UZLAŞMA” |
||
UZLAŞMA AŞAMASINDA BULUNAN TARHİYATLAR (UZLAŞMA HÜKÜMLERİNDEN YARARLANILMAK ÜZERE BAŞVURUDA BULUNULMUŞ, UZLAŞMA GÜNÜ VERİLMEMİŞ VEYA UZLAŞMA GÜNÜ GELMEMİŞ YA DA UZLAŞMA SAĞLANAMAMIŞ ANCAK DAVA AÇMA SÜRESİ GEÇMEMİŞ OLANLAR) |
VERGİ ASLININ %50’Sİ + Yİ-ÜFE++ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %25’İ |
%50 + BU TUTARA İLİŞKİN FAİZ+ GECİKME FAİZİ + GECİKME ZAMMI + CEZALARI + İDARİ CEZALAR + CEZALARA BAĞLI GECİKME ZAMLARININ TAMAMI+ VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %75’İ |
E. İNCELEME VE TARHİYAT SAFHASINDA BULUNAN ALACAKLAR
İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan alacakların ne şekilde yapılandırılacağı Kanunun 4. maddesinde belirtilmiş olup, Kanunun yayım tarihi olan 12.03.2023 itibarıyla (bu tarih dâhil) aşağıdaki şartlar dahilinde yapılandırılacak.
İNCELEME VE TARHİYAT SAFHASINDA BULUNAN İŞLEMLER
KAPSAMA GİREN ALACAKLAR |
ÖDENECEK TUTAR |
TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLECEK TUTAR |
TAMAMLANMAMIŞ HALEN DEVAM EDEN VERGİ İNCELEMELERİ İLE TAKDİR, TARH VE TAHAKKUK İŞLEMLERİ (MADDE 4/1) |
İNCELEME SONUCUNA GÖRE TARH EDİLEN VERGİNİN %50’Sİ + Yİ-ÜFE + VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %25’İ |
VERGİ ASLININ %50’Sİ + - GECİKME FAİZİNİN TAMAMI - VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN CEZALARDA CEZANIN %75’İ - VERGİ ASLINA BAĞLI CEZANIN TAMAMI |
İŞTİRAK NEDENİYLE KESİLECEK VERGİ ZİYAI CEZASI |
CEZANIN %25’İ |
CEZANIN %75’İ |
KANUNUN YAYIMLANDIĞI TARİHİ İZLEYEN 2. AYIN SONUNA KADAR PİŞMANLIKLA YAPILACAK BEYANLAR |
TARH VE TAHAKKUK ETTİRİLEN VERGİ ASLININ TAMAMI + Yİ-ÜFE |
PİŞMANLIK ZAMMI + VERGİ CEZASININ TAMAMI |
VUK 30/4’E GÖRE KENDİLİĞİNDEN VERİLEN BEYANNAMELER ÜZERİNDEN |
TARH VE TAHAKKUK ETTİRİLEN VERGİNİN TAMAMI + Yİ-ÜFE |
GECİKME FAİZİ + VERGİ CEZALARININ TAMAMI |
YÜKÜMLÜ TARAFINDAN BEYAN EDİLMEYEN AYKIRILIKLARIN GÜMRÜK İDARESİNE BİLDİRİLMESİ |
GÜMRÜK VERGİSİNİN TAMAMI+ Yİ-ÜFE |
FAİZ+İDARİ PARA CEZALARI |
II. MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI
Kanunun 5. Maddesinde matrah artırımına yer verilmiştir. Aşağıda belirtilen matrah ve vergi artırımları 31.05.2023 tarihine kadar beyan edilecek ve aylık dönemler halinde 12 eşit taksitte ödenecek.İlk taksit 30.06.2023 tarihinde ödenecek.
A. KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI
Kurumlar vergisi matrah artırımı, belirlenen tüm yıllar (2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022) için yapılabileceği gibi istenilen yıl ya da yıllar için de yapılabilecek.
KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI ŞARTLARI |
||||
Yıl |
Artırım Oranı |
Asgari Artırım Tutarı |
Vergi Oranı |
Beyannamelerini Kanuni Sürelerinde Vermiş, Bu Vergi Türlerinden Tahakkuk Eden Vergilerini Süresinde Ödemiş |
2018 |
35% |
200.000 |
20% |
15% |
2019 |
30% |
215.000 |
20% |
15% |
2020 |
25% |
230.000 |
20% |
15% |
2021 |
20% |
260.000 |
20% |
15% |
2022 |
25% |
500.000 |
20% |
15% |
2022 TAKVİM YILINA YÖNELİK MATRAH ARTIRIMINDA BULUNULABİLMESİ İÇİN KARMAŞIK ŞARTLAR GETİRİLMİŞ OLUP ŞÖYLE Kİ;
Bu yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamelerde beyan edilen vergiye esas matrahların, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması gerekmekte.
Ayrıca, 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 01.01.2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, bu bent hükmüne istinaden yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacak.
Buna göre;
a) Üçüncü geçici vergilendirme dönemi gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde,
İkinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar kıyaslamada dikkate alınacak.
b) Sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde,
Birinci geçici beyannamesinde beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar kıyaslamada dikkate alınacak.
c) Zarar beyan edilmiş veya matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması durumunda,
2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş (ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar dâhil) olması durumunda, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için bu şart aranmayacak. 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımına esas tutarların belirlenmesinde, asgari tutarlardan az olmamak üzere bu bent hükmüne göre belirlenen tutarların %25'i dikkate alınacak.
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları 2022 yılına ait zararlarının tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıl karlarından mahsup edilmeyecek. 2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerinde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilmeyecek.
B. GELİR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI
Matrah artırımına ilişkin özet tablo aşağıdaki gibidir.
GELİR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI ŞARTLARI |
|||||
Yıl |
Artırım Oranı |
Asgari Artırım Tutarı |
Vergi Oranı |
Beyannamelerini Kanuni Sürelerinde Vermiş, Bu Vergi Türlerinden Tahakkuk Eden Vergilerini Süresinde Ödemiş |
|
Bilanço Esası Ve Serbest Meslek |
İşletme Hesabı Esası |
||||
2018 |
35% |
94.000 |
63.800 |
20% |
15% |
2019 |
30% |
99.600 |
66.400 |
20% |
15% |
2020 |
25% |
105.800 |
70.500 |
20% |
15% |
2021 |
20% |
112.400 |
75.000 |
20% |
15% |
2022 |
25% |
200.000 |
105.000 |
20% |
15% |
Geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan oluşan mükellefler için vergilendirmeye esas alınacak asgari matrah, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutarların ilgili yıllar itibarıyla 1/10’undan, geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar için 2/5’inden, geliri bunlar dışında kalan diğer gelir vergisi mükellefleri için ise işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutardan az olamaz.
C. MATRAH ARTIRIMI ORTAK HÜKÜMLER
D. KATMA DEĞER VERGİSİ VERGİ ARTIRIMI
Katma değer vergisi mükelleflerinin her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıda belirtilen oranlarda katma değer vergisini artırmaları halinde ilgili dönemlere ilişkin katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak.
KATMA DEĞER VERGİSİ VERGİ ARTIRIMI ŞARTLARI |
|
Yıl |
Oran |
2018 |
3 % |
2019 |
3 % |
2020 |
2,5 % |
2021 |
2 % |
2022 |
2 % |
E. GELİR (STOPAJ) VERGİSİ ARTIRIM
Vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar, ilgili yıl içinde verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) muhtasar beyannamelerinde (ilgili yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar bir yıla iblağ edilmeksizin) yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden aşağıda yıllar bazında gösterilen oranlardan az olmamak üzere hesaplanacak vergiyi artırabilecekler.
GELİR (STOPAJ) VERGİSİ ARTIRIMI ŞARTLARI |
|
Yıl |
Oran |
2018 |
6 % |
2019 |
5 % |
2020 |
4 % |
2021 |
3 % |
2022 |
2 % |
Verilmesi gereken muhtasar beyannamelerden, en az bir döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, beyan edilmiş ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar ortalaması alınmak suretiyle bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunur ve bu tutar üzerinden belirtilen oranlarda gelir vergisi hesaplanır.
Hiç beyanname verilmemiş olması hâlinde, her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere en az;
çalıştırıldığı kabul edilmek ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı esas alınarak hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden belirtilen oranlarda gelir vergisini ödemek suretiyle bu düzenlemeden yararlanılacak.
F. GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ STOPAJINDA ARTIRIM
Kanunda belirlenen ve aşağıda yer verilen ödemelere ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden; aşağıda belirtilen oranlarda gelir (stopaj) vergisini artırmaları halinde, ilgili dönemlere ilişkin gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak.
Kapsama alınan ödemeler:
1. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasının;
- 2 numaralı bendinde yer alan serbest meslek işleri nedeniyle yapılan ödemeler
- 3 numaralı bendinde yer alan yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri
- 5 numaralı bendinde yer alan kira ödemeleri
- 6 numaralı bendinde yer alan kar payı ödemeleri (ilk defa bu kanunla getiriliyor)
- 11 numaralı bendinde yer alan çiftçilere yapılan ödemeler
- 13 numaralı bendinde yer alan esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemeler
2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinin;
- 1 inci fıkrasının (a) bendinde yer alan yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri
- 1 inci fıkrasının (b) bendinde yer alan kooperatiflere ödenen kira bedelleri
- 2 nci fıkrasında yer alan vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan kâr payı ödemeleri (ilk defa bu Kanunla getiriliyor)
3. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30. maddesinin;
- 1 inci fıkrasının (a) bendinde yer alan yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri
- 3 üncü fıkrasında yer alan tam mükellef kurumlar tarafından, dar mükellef kurumlara yapılan kar payı ödemeleri (ilk defa bu kanunla getirilmekte).
- İlgili yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar bir yıla iblağ edilmeyecektir.
Ayrıca, gelir ve kurumlar vergisi kanunları uyarınca kâr dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı ödemeler üzerinden yapılması gereken vergi tevkifatı hükümlerine istinaden, bu kapsamda matrahlarını artıranların, kurumlar vergisi yönünden de matrah artırımında bulunmaları gerekmekte.
GELİR (STOPAJ) VERGİSİ ARTIRIMI ŞARTLARI |
||
Yıl |
Vergi Artırım Oranı |
Yıllara Yaygın İnşaat İşleri İstihkaklarında Artış Oranı |
2018 |
6% |
%1 |
2019 |
5% |
%1 |
2020 |
4% |
%1 |
2021 |
3% |
%1 |
2022 |
2% |
%1 |
III. İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ
A. İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARDA YER ALMAYAN EMTİA, MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLAR
B. KAYITLARDA YER ALDIĞI HÂLDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN EMTİA, MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLAR
C. KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR
IV. KESİNLEŞMİŞ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU ALACAKLARI
A. SGK TARAFINDAN TAKİP EDİLEN ALACAKLARDAN 2022/ARALIK AYI VE ÖNCEKİ AYLARA İLİŞKİN OLUP BU KANUNUN YAYIMI TARİHİNDEN ÖNCE TAHAKKUK ETTİĞİ HÂLDE KANUNUN YAYIMI TARİHİ İTİBARIYLA ÖDENMEMİŞ OLAN;
Asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden bu kanunun yayımı tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
B. 31.12.2022 TARİHİNE KADAR (BU TARİH DÂHİL) BİTİRİLMİŞ ÖZEL NİTELİKTEKİ İNŞAATLAR İLE İHALE KONUSU İŞLERE İLİŞKİN OLUP;
Bu Kanunun yayımı tarihinden önce tebliğ edildiği hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan; özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespitler sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi asılları ile bu alacaklara gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanan sürenin başlangıç tarihinden bu Kanunun yayımı tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
C. 31.12.2022 TARİHİNDEN ÖNCE (BU TARİH DÂHİL) YAPILAN TESPİTLERE İLİŞKİN İDARİ PARA CEZALARI;
31.12.2022 tarihinden önce (bu tarih dâhil) işlenen fiillere ilişkin olup bu Kanunun yayımı tarihinden önce kesinleştiği hâlde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan idari para cezası asıllarının %50’si ile bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden bu Kanunun yayımı tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları alınarak hesaplanacak tutarın bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde, İdari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
7. Madde kapsamına giren kesinleşmiş alacakların; asıllarının bu Kanunun yayımı tarihinden önce ödenmiş olmasına rağmen, fer’ilerinin kanunun yayımı tarihi itibariyle ödenmemiş olduğu durumlarda, aslı ödenmiş fer’i alacağın %40’ının bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, kalan %60’ının tahsilinden vazgeçilecek.
V. BEYAN VE ÖDEME SÜRELERİ
Bu Kanun hükmünden yararlanabilmek için;
A. Kesinleşmiş alacaklar ile kesinleşmemiş veya dava aşamasında bulunan alacaklar yönünden;
Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) 12 eşit taksit için (1,09),
2) 18 eşit taksit için (1,135),
3) 24 eşit taksit için (1,18),
4) 36 eşit taksit için (1,27),
5) 48 eşit taksit için (1,36)
katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacak. Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecek. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecek.
B. İnceleme ve tarhiyat aşamasında bulunan alacaklar yönünden ise başvuru 31.05.2023 tarihinde yapılacak. İlk taksit 30 Haizran 2023 tarihinde olmak üzere aylık 12 eşit taksitte ödenebilecek. Faizlendirme yukarıda belitilen oranlarda hesaplanacak.
VI. İSTİSNA VE İNDİRİM TUTARLARI ÜZERİNDEN KURUMLARA GETİRİLEN EK VERGİ
Kanun’un “Diğer Hükümler” başlıklı 10. maddesinin 27. fıkrasında KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNE SADECE 2022 YILINA İLİŞKİN KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE GEÇERLİ OLMAK ÜZERE, BİR DEFALIK, İSTİSNA VE İNDİRİM TUTARLARI ÜZERİNDEN %10 EK VERGİ GETİRİLDİ.
Buna göre kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle;
- 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin % 10 oranında,
- 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen iştirak kazançları istisnası ile yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında,
ek vergi hesaplayacak ve bu vergiyi;
- İlk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi olan Nisan ayı içinde, ikinci taksiti ise bu süreyi takip eden dördüncü ay olan Ağustos ayında ödeyecektir.
Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde bu vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanacak.
Bu vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamayacak ve hiçbir vergiden mahsup edilemeyecek.
1) Ek Verginin Hesaplanmayacağı İstisna Ve İndirimler
Beyannamede Ek Verginin Kapsamına Girmeyen İndirim ve İstisnalara aşağıda yer verilmiş olup, bunlar haricindeki indirim ve istisna kalemleri üzerinden %10 oranında ilave vergi ödenecek.
- Yatırım fon ve ortaklık istisnası (KVK Md. 5/1-d),
- Kooperatiflerde risturn istisnası (KVK. Md. 5/1-i),
- Taşınır ve taşınmaz malların Sat-Kirala-Geri Al işlemlerinden doğan kazançlarda istisna (KVK Md. 5/1-j),
- Varlık ve hakların varlık kiralama şirketlerine satışından doğan kazançlarda istisna (KVK Md. 5/1-k),
- Kur Korumalı Mevduat hesaplarından sağlanan kazançlarda istisna (KVK. Md. Geçici 14),
- Sponsorluk harcamaları (KVK. Md. 10/1-b),
- Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar (KVK. Md. 10/1-c),
- Okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi ile ibadethanelerin inşası ve mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan bağış ve yardımlar (KVK. Md. 10/1-ç),
- Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köyler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen yerlere yapılan bağış ve yardımlar (KVK. Md. 10/1-d),
- Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan bağışlar (KVK. Md. 10/1-e),
- İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan bağış veya yardımlar (KVK. Md. 10/1-f),
- Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10'unu aşmayan kısmı (KVK. Md. 10/1-g),
- Engelliler Hakkında Kanuna göre kurulan korumalı işyeri indirimi (KVK. Md. 10/1-h),
- Yatırım indirimi istisnası (GVK. Mad. Geçici 61),
- İlgili Kanunları uyarınca kurum kazancından indirilebilen bağış ve yardımlar ile 10/7/2018 tarihli ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 407 nci maddesi kapsamında tanımlanan mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile Ar-ge ve tasarım merkezlerinden elde ettikleri istisnaya ve indirime konu kazançları.
VII. 5520 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİK
Kanunun 20. Maddesinde 01.01.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5. maddesinin üçüncü fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirildi.
"(3) Kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez. Şu kadar ki iştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri, Kanunun 19. maddesi kapsamında yapılan devir işlemleri sonrasına isabet edenler de dâhil olmak üzere, kurum kazancından indirilebilir."
Buna göre, KVK’nin 19. maddesi kapsamında yapılan devirde, iştirak hissesi veya pay alımı dolayısıyla yapılan devir sonrasına ait finansman giderleri, devralan şirkette gider olarak dikkate alınabilecek.