Bizden Haberler

Bilgi Notu 2018/022 Firma Aktiflerinde Yer Alan Taşınmazların Yeniden Değerlemeye Tabi Tutulması Hakkında

                                                                                                                                                                            Tarih: 13.06.2018

BİLGİ NOTU

(2018/22)

Konu : Firma aktifinde yer alan taşınmazların yeniden değerlemeye tabi tutulabilmesi Hakkında

25.05.2018 tarih ve 30431 sayılı Resmi Gazetede 7144 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun yayımlandı. Bu kanunun 5. Maddesi ile Vergi Usul Kanununa Geçici 31. Madde eklendi. Geçici 31. Madde firmaların aktifinde kayıtlı taşınmazların yeniden değerlemeye tabi tutulması açıklanmıştır.

 A. GENEL AÇIKLAMA

Bilanço aktif ve pasif kalemleri Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 298. Maddesine göre -maddede yazılı şartların oluşması halinde- enflasyon düzeltmesine tabi tutulabiliyor. Ancak Mükerrer 298. Maddede yazılı şartlar oluşmadığı için 2005 yılından bu yana enflasyon düzeltmesi yapılamadı. Bilanço enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayınca, aktife kayıtlı sabit kıymetler özellikle taşınmazlar, aktife girdiği tarihindeki değeri ile kaldı.  Bu durum özellikle dövizle borçlanan firmalarda sermaye kaybına sebep oldu. Daha açık bir anlatımla, firma sahip olduğu taşınmazları alış değeri ile bilançosunda tutarken, dövizle olan borçlarını bilanço tarihindeki kurlarla değerledi. Borç arttı, taşınmazın değeri sabit kaldı, zarar oluştu, sermaye zararlar nedeniyle karşılıksız kaldı. 

B. SADECE TAŞINMAZLAR BİR DEFAYA MAHSUSU DEĞELEMEYE TABİ TUTULABİLECEK

Vergi Usul Kanunu’na eklenen Geçici 31. maddeyle, tam mükellefiyete tabi olup, bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin aktiflerinde yer alan sadece taşınmazlarının değerlerinin Yİ-ÜFE değerindeki artış oranı dikkate alınarak bir defaya mahsus olarak yeniden belirlenebilmesine olanak sağlandı. Değerleme zorunlu değil, ihtiyaridir.

Taşınmazlardan maksat;

1. Arazi,
2. Tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
3. Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümlerdir.

Yukarıda belirtildiği gibi taşınmazların değerlemeye tabi tutulması bir defaya mahsus olup, 30.09.2018 tarihine kadar yapılması gerekir.

C. FİNANSMAN ŞİRKETLERİ İLE DEFTERLERİNİ YABANCI PARA BİRİMİYLE TUTANLAR İLE SAT-KİRALA-GERİ AL VEYA KİRA SERTİFİKASI İHRACINA KONU EDİLEN TAŞINMAZLAR YENİDEN DEĞELEMEDEN YARARLANAMAYACAK

Bazı şirketler yeniden değerleme yapamayacak. Geçici 31. Maddenin parantez içi hükmüne göre “finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları, münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler ile bu Kanunun 215 inci maddesi uyarınca kendilerine kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler yeniden değerleme yapamayacak. Öte yandan firmanın aktiflerine kayıtlı bulunup da sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmazlar için de yeniden değerleme yapılamayacak.

D. YENİDEN DEĞERLEMEDEN OLUŞAN FARK FON HESABINA ALINACAK VE SERMAYEYE İLAVE EDİLEBİLECEK

Değer artışı, taşınmazların yeniden değerleme sonrası ve yeniden değerleme öncesi net bilanço aktif değerleri arasındaki farktır. Net bilanço aktif değeri, taşınmazların bilançonun aktifinde yazılı değerlerinden, pasifte yazılı amortismanların tenzili suretiyle bulunan değeri ifade eder. Taşınmazlar ile ayrılmış olan, yani birikmiş amortismanları değerlemeye tabi tutulacak. Geçmiş dönemlerde ayrılmamış amortismanlar ayrılmış gibi kabul edilecek. Yeniden değerleme neticesinde taşınmazların değerinde meydana gelecek değer artışı (taşınmazda meydana gelen artış – birikmiş amortismanda meydana gelen değer artışı =), yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların her birine isabet eden değer artışları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilir. Bu hesap “522. M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI” olmalıdır.

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.

Taşınmazlarını yeniden değerlemeye tabi tutan mükellefler bu kıymetlerini, yapılan yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam ederler.

Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların elden çıkarılması halinde, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları, kazancın tespitinde dikkate alınmaz.

E. YENİDEN DEĞERLEME SONRASI OLUŞACAK FON ÜZERİNDEN %5 VERGİ ÖDENECEK

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %5 oranında vergi alınacak. Fon tutarı üzerinden hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın 25. günü akşamına kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecek ve aynı süre içerisinde ödenecek. Ödenen vergi; gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmez, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez. Beyanın zamanında yapılmaması ya da tahakkuk eden verginin süresinde ödenmemesi halinde Geçici 31. madde hükümlerinden faydalanılamayacak.

Bilgilerinize sunulur.

Saygılarımla,

Bessat ÖZ

Mali Müşavir

Bağımsız Denetici